Toprak grubu mensubu biri olarak, botanik ile oldum olası içli dışlı olmayı sevmişimdir. Yolda gördüğüm ve cinsini bildiğim bitkileri "Bu ağacın/çiçeğin/çalının... adı ne, biliyor musun?" diye yürüyüş partnerime sormadan edemem. Halka hizmet her zaman önceliğim olmuştur. =)
 |
| Succulent ve Kaktüs |
Teraryum, belirli bir alanda bulunan bitkiler ve onu çevreleyen habitatın, karşılıklı ilişkileri ile oluşan ve süreklilik gösteren minik çaplı ekolojik sisteme kentli halk arasında verilen isimdir. Teraryumlar, içlerindeki bitkilerin ihtiyaç duydukları nem oranı, sıcaklık vb. etkenlere bağlı olarak kapalı veya açık olmak üzere iki tipte hazırlanabilmektedirler.
 |
| N.B. Ward ve Çeşitli Ebatlarda Wardian Case |
Bilinen ilk teraryum, 19. yüzyıl ortalarında İngiliz tıp doktoru N. B. Ward tarafından tesadüfen keşfedilmiştir. Ward, böceklerin davranışlarını gözlemlerken, içinde bir miktar eğrelti otu ve toprak parçası kalan cam kavanozlardan birini 4 yıl boyunca kapalı unutmuştur. Kavanozdaki bitki, tıpasının çürümesi ile bir endüstri şehri olan Londra'nın kömür dumanlı ve bol sülfirik asitli havasına maruz kalana kadar canlılığını koruyabilmiştir. Bu tesadüfi olayın gözlemlenmesi ile Wardian Case olarak adlandırılan teraryumlar ortaya çıkmıştır. Bu keşiften sonra bitkiler, zorlu ve uzun yolculuklarda doğal ortamlarından kopartılmadan yaşatılabilmiş ve istenilen her yere rahatlıkla taşınabilmiştir.
 |
| Doğasever Kediler İş Üstünde (soldaki iki resim) Teraryum ve Olayın Şokundaki Şirin Kedi (en sağdaki resim) |
Evlerinde, flâneur gibi gezen evcil hayvan besleyenler de bilir; ki saksıdaki bitkiler, telef edilmek suretiyle kenarda duran dekoratif objelerdir. Teraryumun ortamdan izole olmuş zarifliği, onu aynı zamanda dış etkenlere karşı koruyan bir güvenlik bariyeridir. Teraryumlar, bu sebepten dolayı sevgisini ya da ihtiyaçlarını haşin şekilde gösteren canlılarla yaşayanlara önerilebilir. Tabii kimseyi de üzmemek lazım... Evinizdeki uygun bir alanda, evcil hayvanlarınızın oynayabileceği, kemirebileceği saksı bitkileri hazırlayarak da duyarlılığınızı gösterebilirsiniz.
Teraryum yapımı ve bakımı, kentli çoğunluğun aklının bir köşesindeki Güney'e kaçma, balkonda cherry domates, maydanoz yetiştirme veya doğaya dönüş aktiviteleri gibi birçoğumuzun şu sıralar eğilimli olduğu bir konudur. Teraryum yapımı ile ilgili verilen atölye uygulamalarının sayılarındaki artış ve hediyelik olarak gönderilebilecek teraryumlar için mevcut sitelerin çokluğu da minimalist, zarif ve doğal teraryum objesine yönelik ilginin artmakta olduğunu gösteren diğer unsurlar olarak kabul edilebilir.
Teraryum yapımı ile ilgili araştırma yaparken, internette konu ile ilgili birçok öğretici video buldum. Sadece bu videoları izleyerek de evde teraryum yapabilirsiniz. Bu durumda önceden ekipmanları tedarik etmeniz gerekmekte. Ya da sosyalleşmek ve bilgiye daha çabuk ulaşmak isteyenler için bütün ekipmanların karşılanacağı, sizden sadece el ve fikir gücünüzün talep edildiği atölyelere de katılabilirsiniz. Derlemiş olduğum teraryum yapımına yönelik görsel ve açıklamaları aşağıda takip edebilirsiniz.
→ Teraryum Yapımı
Ağzı genişçe bir cam kavanozu güzelce temizliyoruz. Cam yüzey üzerinde parmak izi görmek istemiyorsanız, teraryumu hazırlarken eldiven kullanabilirsiniz. Evde, basit bir teraryum yapmak için asgari düzeydeki malzemelerin görselleri yukarıda görüldüğü şekilde tedarik edilebilir.
Öncelikle kavanozun en alt katmanına çakıl taşlarını dikkatlice yerleştiriyoruz. İnternette izlediğim videolarda karton ya da pişirme kağıdı (su ile temas ettiğinde dağılmaması için) huni şekline getirilip taşlar, pratik bir şekilde ortadaki delikten kavanoza boşaltılabiliyor. Çakıl taşlarının alt katmana yerleştirilmesindeki en önemli neden, kavanoz içindeki suyun neme dönüşmesini sağlaması ve bitki köklerinin çürümesini engellemesi.
Taşları yerleştirdikten sonra, küçük parçalardan oluşan kömürü ilave ediyoruz. Akvaryum filtrelerinde havayı temizleme işlevi ile kullanılan aktif kömürü, petshoplardan tedarik edebilirsiniz. Kömür de aynı şekilde bir huni yardımı ile kavanoza yerleştirilebilir. Kömür kullanımı ile teraryum içindeki havada oluşan zararlı maddeler emilmiş olacak ve teraryum uzun süre bozulmadan yaşayabilecektir.
Kömür katmanının hemen üzerine, eğer elinizde varsa; filtre görevi görmesi için turba yosunu (sphagnum) konulabilir. Turba yosunu, taş ve kömür katmanları ile üstlere konacak diğer malzemelerin birbirine karışmasını önleyecektir. Ayrıca nem tutucu fonksiyonu sayesinde teraryumdaki yaşam kalitesine de büyük fayda sağlayacaktır; ancak doğal elyaf benzeri malzemeleri iyice gizleyerek de benzer sonuçlar elde edebilirsiniz.
Turba yosunu ya da doğal elyaf üzerine torf toprağını ilave ediyoruz. Torf, içinde az miktarda küçük ponza taşları içeren, ince elenmiş kaliteli topraktan oluşmalıdır. Toprakta gübre gibi organik maddelerin olmamasına özen gösterin; yoksa zamanla teraryumda, bitki harici birçok organizma ile karşılaşabilirsiniz. Bu uyarı birçok videoda altı çizilerek aktarılmaktadır. Aynı zamanda gübre, bitkilerin büyümesini hızlandıracağından tercih edilmemelidir.
Torf toprağının içine, bitki köklerini yerleştireceğimiz küçük çukurlar açıyoruz. Bitkileri, kavanozun ebatlarına göre budayarak, çiçekçi veya petshopların akvaryum bölümünde bulunabilecek yardımcı ekipmanlar ile onlara zarar vermeden de dikebilirsiniz. Bitkiler; çeşitleri, büyüme hızları, bakımları, güneş ışığı ve rüzgar ihtiyaçları gibi birçok etken göz önüne alınarak seçilmelidir.
→ Teraryum için Örnek Bitkiler
Nemli ortam seven ve yavaş büyüyen bitkiler, teraryum için uygun sayılabilir. Maalesef her bitkinin Türkçe karşılığını bulamadığımdan, teraryumlar için ideal olan birkaç bitki cinsini İngilizce ve Latince isimleri ile paylaşabiliyorum.
→ Teraryum Bakımı
Teraryumun açık ya da kapalı olması, içine dikilen bitkilerin çeşitleri gibi, bakım sırasında yapılması gereken müdahaleleri de etkilemektedir.
Kapalı teraryuma uygun bitkiler kullandıysak, dikim sonrası sprey ağızlıklı bir şişe ile su sıkıp kapağı kapatabiliriz. Çakıl taşlarının etrafından, içerideki nem oranı kontrol edilerek ara sıra aynı işlem uygulanmalıdır.
Açık teraryum bitkileri (kaktüs, succulent vb.) tercih ettiysek toprak kontrolü sonrası, kuruluk varsa yine sprey ağızlıklı bir şişe ile teraryumu nemlendire-bilirsiniz.
Teraryum, direkt gün ışığından korunmalı ve ısıtıcılardan uzak bir yerde muhafaza edilmelidir.
→ Teraryum ile Tasarım
Teraryumları dekoratif obje olarak ev ya da ofisinizde sergile-yebildiğiniz gibi, takı olarak üzerinizde de taşıyabilirsiniz.
Genelde kolye ucu şeklinde tasarlanan mini teraryumlar yüzük, bileklik ve broş olarak da kullanılabilmektedir.
Küçük bir alanda çalışılması dolayısıyla, yapımı hayli zahmetli olan teraryum takı ve süsler, organik ve zarif aksesuarlar olarak da değerlendirilebilir.
Teraryum ve çeşitli aksesuarlar kullanarak yaptıkları çalışmaları beğendiğim birkaç markaya ait web-sayfalarını da aşağıda inceleyebilirsiniz.
→ Teraryum Yapımı
 |
| Teraryum Yapımı için Gerekli Asgari Malzemeler / Cam Kavanoz ile Yapılmış Teraryum |
Ağzı genişçe bir cam kavanozu güzelce temizliyoruz. Cam yüzey üzerinde parmak izi görmek istemiyorsanız, teraryumu hazırlarken eldiven kullanabilirsiniz. Evde, basit bir teraryum yapmak için asgari düzeydeki malzemelerin görselleri yukarıda görüldüğü şekilde tedarik edilebilir.
Öncelikle kavanozun en alt katmanına çakıl taşlarını dikkatlice yerleştiriyoruz. İnternette izlediğim videolarda karton ya da pişirme kağıdı (su ile temas ettiğinde dağılmaması için) huni şekline getirilip taşlar, pratik bir şekilde ortadaki delikten kavanoza boşaltılabiliyor. Çakıl taşlarının alt katmana yerleştirilmesindeki en önemli neden, kavanoz içindeki suyun neme dönüşmesini sağlaması ve bitki köklerinin çürümesini engellemesi.
Taşları yerleştirdikten sonra, küçük parçalardan oluşan kömürü ilave ediyoruz. Akvaryum filtrelerinde havayı temizleme işlevi ile kullanılan aktif kömürü, petshoplardan tedarik edebilirsiniz. Kömür de aynı şekilde bir huni yardımı ile kavanoza yerleştirilebilir. Kömür kullanımı ile teraryum içindeki havada oluşan zararlı maddeler emilmiş olacak ve teraryum uzun süre bozulmadan yaşayabilecektir.
Kömür katmanının hemen üzerine, eğer elinizde varsa; filtre görevi görmesi için turba yosunu (sphagnum) konulabilir. Turba yosunu, taş ve kömür katmanları ile üstlere konacak diğer malzemelerin birbirine karışmasını önleyecektir. Ayrıca nem tutucu fonksiyonu sayesinde teraryumdaki yaşam kalitesine de büyük fayda sağlayacaktır; ancak doğal elyaf benzeri malzemeleri iyice gizleyerek de benzer sonuçlar elde edebilirsiniz.
Turba yosunu ya da doğal elyaf üzerine torf toprağını ilave ediyoruz. Torf, içinde az miktarda küçük ponza taşları içeren, ince elenmiş kaliteli topraktan oluşmalıdır. Toprakta gübre gibi organik maddelerin olmamasına özen gösterin; yoksa zamanla teraryumda, bitki harici birçok organizma ile karşılaşabilirsiniz. Bu uyarı birçok videoda altı çizilerek aktarılmaktadır. Aynı zamanda gübre, bitkilerin büyümesini hızlandıracağından tercih edilmemelidir.
Torf toprağının içine, bitki köklerini yerleştireceğimiz küçük çukurlar açıyoruz. Bitkileri, kavanozun ebatlarına göre budayarak, çiçekçi veya petshopların akvaryum bölümünde bulunabilecek yardımcı ekipmanlar ile onlara zarar vermeden de dikebilirsiniz. Bitkiler; çeşitleri, büyüme hızları, bakımları, güneş ışığı ve rüzgar ihtiyaçları gibi birçok etken göz önüne alınarak seçilmelidir.
→ Teraryum için Örnek Bitkiler
 |
| 1 Moon Valley Pilea / 2 Fittonia / 3 Aquamarine / 4 Pusillus Minimus Aureus |
Nemli ortam seven ve yavaş büyüyen bitkiler, teraryum için uygun sayılabilir. Maalesef her bitkinin Türkçe karşılığını bulamadığımdan, teraryumlar için ideal olan birkaç bitki cinsini İngilizce ve Latince isimleri ile paylaşabiliyorum.
→ Teraryum Bakımı
 |
| Çeşitli Şekil ve Ebatlarda Kapalı ve Açık Teraryum Örnekleri |
Kapalı teraryuma uygun bitkiler kullandıysak, dikim sonrası sprey ağızlıklı bir şişe ile su sıkıp kapağı kapatabiliriz. Çakıl taşlarının etrafından, içerideki nem oranı kontrol edilerek ara sıra aynı işlem uygulanmalıdır.
Açık teraryum bitkileri (kaktüs, succulent vb.) tercih ettiysek toprak kontrolü sonrası, kuruluk varsa yine sprey ağızlıklı bir şişe ile teraryumu nemlendire-bilirsiniz.
Teraryum, direkt gün ışığından korunmalı ve ısıtıcılardan uzak bir yerde muhafaza edilmelidir.
→ Teraryum ile Tasarım
 |
| Mini Teraryum Takı ve Aksesuarlar |
Genelde kolye ucu şeklinde tasarlanan mini teraryumlar yüzük, bileklik ve broş olarak da kullanılabilmektedir.
Küçük bir alanda çalışılması dolayısıyla, yapımı hayli zahmetli olan teraryum takı ve süsler, organik ve zarif aksesuarlar olarak da değerlendirilebilir.
Teraryum ve çeşitli aksesuarlar kullanarak yaptıkları çalışmaları beğendiğim birkaç markaya ait web-sayfalarını da aşağıda inceleyebilirsiniz.
- [Human Beings Concept] için buraya tıklayabilirsiniz.
- [Müz] için buraya tıklayabilirsiniz.
- [Terrarium House] için buraya tıklayabilirsiniz.
